Obszar obu byłych użytków ekologicznych „Kopanina I” i „Kopanina II” stanowi cenną ostoję dla licznych gatunków bezkręgowców i kręgowców. Prowadzone w 2006 r. badania objęły swym zasięgiem teren w granicach chronionych, podobnie jak i dalsze obserwacje autorów rozdziału. Przedstawione poniżej wyniki dotyczą z reguły obu użytków, gdyż w przeciwieństwie do flory i roślinności, częściowo z powodu możliwości migracyjnych, a częściowo z powodu występowania podobnych siedlisk, spotykano tam te same gatunki zwierząt.
Badania makrozoobentosu wykazały, że na dnie zbiorników wodnych można spotkać takie bezkręgowce, jak: dominujące w zbiornikach o wysokiej żyzności osadów skąposzczety Oligochaeta, pijawki Hirudinea, skorupiaki, np. obunogi Amphipoda i równonogi Isopoda, liczne larwy różnych rzędów owadów Insekta oraz ślimaki Gastropoda i małże Bivalvia.
Pajęczaki. Obszar obu użytków sprzyja występowaniu różnych gatunków pająków, w szczególności hygrofilnych, jednak dokładne badania tej grupy roślin nie zostały tu przeprowadzone *. Z najbardziej interesujących gatunków, żyjących na tym terenie, odnotowano topika Argyroneta aquatica. Takson ten żyje pod wodą, lecz oddycha powietrzem atmosferycznym, które w postaci pęcherzyków, wyglądających pod wodą jak krople rtęci, transportuje do zbudowanego dzwonu. Spotykano też pojedyncze osobniki tygrzyka paskowanego Argiope bruennichi, do 2011 r. objętego prawną ochroną (Ptaszyk i in. 2002). Samica tego gatunku na jaskrawożółtym odwłoku posiada czarne poprzeczne paski. Na jej pajęczynie bardzo często można zobaczyć charakterystyczny zygzakowaty szew. Takie sieci można spotkać na nasłonecznionych, wilgotnych łąkach. Jesienią samica składa jaja, a małe pajączki zimują w kokonie. Wiosną tworzą „babie lato”, podróżują z wiatrem za pomocą wypuszczanej nitki pajęczej.
Rzadkie w P/E pająki użytku ek. "Strumień Junikowski"(2012-2016): 1)Skoczek lilipuci(fot. Adrian Truchta), 2)Drassyllus lutetianus, 3)Guzoń Garbusek (fot. Sebastian Nowosad).
*W latach 1973-2002 oraz 2012-2016 badany był dawny użytek ekologiczny "Strumień Junikowski", który jest użytkiem o zbliżonej charakterystyce - jego wody tworzą Szachty. Wyszczególniono tam 256 gatunków, z czego 23 to najcenniejsze gatunki pająków, rzadkich w Europie i/lub w Polsce z uwagami na preferowane siedliska i wymagania autekologiczne(Paweł Szymkowiak, Tomasz Rutkowski). Na przestrzeni 50 lat jednak zauważono zmniejszenie się ilości gatunków, głównie poprzez degradację torfowisk, która ma różne przyczyny(zarastanie przez drzewa, eutrofizacja, zmniejszanie się ).Owady. Rodzaje siedlisk na obu użytkach stwarzają odpowiednie warunki do życia i rozmnażania się licznych gatunków drapieżnych ważek, jednakże do tej pory odnotowano tylko 14 taksonów. Występują zarówno ważki równoskrzydłe Zygoptera, jak i różnoskrzydłe Anisoptera. Do tych pierwszych zaliczyć można spotykane na tym obszarze świteziankę lśniącą Calopteryx splendens i straszkę pospolitą Sympecma fusca. Ważki różnoskrzydłe są tu reprezentowane przez charakteryzującą się szybkim lotem lecichę pospolitą Orthetrum cancellatum oraz dwa największe taksony – husarze: ciemnego Anax parthenope i władcę A. imperator (Ptaszyk i in. 2002).
Do owadów prostoskrzydłych spotykanych na terenie obu użytków zaliczyć można liczne koniki Chorthippus oraz rzadsze, duże i zielone pasikoniki – zielony Tettigonia viridissima. Na dawnym użytku „Kopanina II” występuje także świerszcz polny Gryllus campestris, umieszczony na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce (Ptaszyk i in. 2002).
1) Ostrolot muszlowiak (fot. własne), 2)Ważka czteroplama (fot. własne), 3)Trociniarka czerwica(larwa) (fot. własne).
W trakcie inwentaryzacji w roku 2006 (Kluza-Wieloch i in. 2006) w obrębie obu użytków stwierdzono obecność 24 gatunków motyli dziennych. Obszar ten nie jest idealnym biotopem dla światłolubnych taksonów, gdyż niewielki jest tu udział ekosystemów przejściowych pomiędzy lasem a łąką, niezwykle ważnych dla tych motyli. Motyle stwierdzone na obu użytkach ekologicznych to gatunki ubikwistyczne, o niewielkich wymaganiach, związane głównie z otwartymi obszarami synantropijnymi oraz obrzeżami zarośli i lasów. Odnotowano na tym terenie jedynie taksony stosunkowo pospolite, spotykane w całym kraju. Występują tu też gatunki mezofilne, czyli motyle charakteryzujące się dużą tolerancją w stosunku do różnych czynników środowiskowych. Zasiedlają one otwarte przestrzenie, ale spotyka się je także w zwartych kompleksach leśnych zarówno w miejscach wilgotnych, jak i nieco suchszych. Na użytkach preferują one miejsca nasłonecznione wzdłuż dróg i ścieżek spacerowych. Spotkać tam można przedstawicieli rodziny bielinkowatych Pieridae, takich jak bielinki: kapustnik Pieris brassicae, rzepnik P. rapae, niestrzęp Aporia crataegi, rukiewnik Pontia daphlidice oraz latolistek cytrynek Gonopteryx rhamni. Z rodziny południcowatych Nymphalidae odnotowano rusałki: admirała Vanessa atalanta, osetnika V. cardui, pawika Inachis io, pokrzywnika Aglais urticae, ceika Polygonia c-album, żałobnika Nymphalis antiopa, kratkowca Araschnia levana oraz dostojki: malinowca Argynnis paphia i latonię Issoria lathonia. Z rodziny modraszkowatych Lycaenidae występują tu czerwończyki: żarek Lycaena phlaeas, uroczek L. tityrus, dukacik L. virgaureae oraz modraszek ikar Polyommatus icarus. Rodzina oczenicowatych Satyridae reprezentowana jest przez przestrojniki: trawnika Aphantopus hyperantus i jurtina Maniola jurtina oraz strzępotka ruczajnika Coenonympha pamphilus i szachownicę galatea Melanargia galathea. Występuje też paź królowej Papilio machaon z rodziny paziowatych Papilionidae oraz karłątek ryska Thymelicus lineola z rodziny powszelatkowatych Hesperiidae. W trakcie tej samej inwentaryzacji (Kluza-Wieloch i in. 2006) na badanym obszarze stwierdzono 17 gatunków chrząszczy z rodziny biegaczowatych Carabidae, w tym jeden gatunek prawnie chroniony – biegacza gajowego Carabus nemoralis oraz skorobieżki Amara aulica i A. communis, niestrudka Bembidion assimile, pieszka zbożowca Calathus fuscipes, pierzchotki: pobrzeżnika Elaphrus cupreus i przybrzeżnego E. riparius, dziery: Harpalus affinis, H. rufipes i H. tardus, Leistus rufomarginatus i L. terminatus, świętka Panagaeus bipustulatus, szykonie: Pterostichus anthracinus, P. minor i P. niger oraz Synuchus vivalis. Gromada owadów, zarówno na kuli ziemskiej, jak i na obszarze obu użytków, jest reprezentowana przez największą liczbę gatunków. Należy zauważyć, że ten zróżnicowany obszar, obejmujący zarówno tereny wodne i wilgotne, jak i nasłonecznione gliniasto-ilaste stoki stanowi bardzo dobre siedlisko dla gatunków stosunkowo rzadko spotykanych na obszarach miejskich, np. dla jętek Ephemeroptera, chruścików Trichoptera, wielkoskrzydłych Megaloptera, błonkoskrzydłych Hymenoptera, pluskwiaków różnoskrzydłych Heteroptera, muchówek Diptera oraz opisanych tu prostoskrzydłych Orthoptera i ważek Odonata, a także najlepiej zbadanych chrząszczy Coleoptera i motyli Lepidoptera oraz wielu innych taksonów.
1)Ślimak zaroślowy (fot. własne) 2)Biedronka (fot. własne) 3) Chruścik (fot. własne)
Mięczaki. Badany obszar jest stosunkowo ubogi pod względem malakologicznym. Pomimo stosunkowo dużego zróżnicowania biotypów, na tym terenie odnotowano występowanie tylko 27 gatunków mięczaków, w tym jedynie 13 taksonów stanowią ślimaki wodne i małże. Ślimaki lądowe reprezentowane były przez następujące gatunki: ślimaki – przydrożny Xerolenta obvia, zaroślowy Arianta arbustorum, winniczek Helix pomatia, łąkowy Psudotrichia rubiginosa i kosmaty Trichia hispida, wstężyki – gajowy Cepaea nemoralis i ogrodowy C. hortensis, bursztynkę pospolitą Succinea putris, zaroślarkę pospolitą Fruticicola fruticum, nagiego, czyli pozbawionego muszli, ślinika wielkiego Arion rufus, ślimaczki – żeberkowany Vallonia costata i gładki V. pulchella, błyszczotkę połyskliwą Cochlicopa lubrica oraz poczwarówkę bezzębną Columella edentula. Wymienione taksony są typowymi elementami fauny terenów otwartych bądź półotwartych, o gęstej roślinności zielnej, w większości przypadków, preferującymi gleby wapienne (Kluza-Wieloch i in. 2006). Bardzo dokładne, wieloletnie badania nad malakofauną wodną opisywanego terenu wykazały postępujący spadek liczby gatunków oraz liczebności tej grupy zwierząt (Ptaszyk i in. 2002). W trakcie ostatnich badań inwentaryzacyjnych (Kluza-Wieloch i in. 2006) w Junikowskim Strumieniu stwierdzono występowanie 4 gatunków ślimaków wodnych: błotniarki jajowatej Lymnaea peregra oraz zatoczków: skręconego Bathyomphalus contortus, lśniącego Segmentina nitida i silnie ekspansywnego taksonu obcego pochodzenia – wodożytki nowozelandzkiej Potamopyrgus antipodarum. Napotkano także 3 gatunki małży z rodzaju groszkówek: Pisidium casertanum, P. nitidum i P. subtruncatum. W zbiornikach powyrobiskowych zaobserwowano 11 gatunków mięczaków, z czego trzy należały do małży. Były to dwie groszkówki: Pisidium casertanum i P. subtruncatum oraz racicznica zmienna Dreissena polymorpha. Spośród 8 stwierdzonych tu gatunków ślimaków wodnych 3 występowały także w Junikowskim Strumieniu. Były to błotniarka jajowata, zatoczek lśniący i wodożytka nowozelandzka. Ponadto w stawach powyrobiskowych żyło tylko 5 gatunków ślimaków: błotniarka stawowa Lymnaea stagnalis, zatoczki rogowy Planorbarius corneus, pospolity Planorbis planorbis i malutki Gyraulus crista oraz żyworodka pospolita Viviparus contectus. Obserwowano dużą liczbę pustych skorupek skójki malarskiej Unio pictorum czy szczeżui pospolitej Anadonta anatina, nie odnajdując jednak żywych okazów. Jak na tak dużą liczbę zbiorników wodnych, zarówno z wodą płynącą, jak i stojącą, liczba stwierdzonych gatunków jest niewielka. Ze względu na twarde, płaskie dno oraz słabo wykształconą strefę litoralną zbiorników powyrobiskowych, dla niektórych dennych gatunków (szczególnie małży), nie stanowią one bardzo dobrego siedliska. Na ubożenie malakofauny badanych zbiorników może mieć również wpływ ekspansja wodożytki nowozelandzkiej, której pojawienie się w środowisku jest jedną z przyczyn radykalnych zmian (Kluza-Wieloch i in. 2006). We wcześniejszych opracowaniach odnotowano tu też występowanie zagrzebki pospolitej Bithynia tentaculata i zatoczka białawego Gyraulus albus oraz szczeżui wielkiej Anodonta cygnea i skójki zaostrzonej Unio tumidus (Ptaszyk i in. 2002).
Ryby. Badania nad ichtiofauną omawianego obszaru, prowadzone w roku 2006, objęły 5 największych stawów (Baczkowski, Kachlarski, Rozlany, Nowakowskiego, Śmierduch) oraz kilka innych zbiorników powyrobiskowych, charakteryzujących się zróżnicowaną trofią. Skutkuje to obecnością w nich innych gatunków ryb. Struktura ichtiofauny jest dodatkowo okresowo modyfikowana antropogenicznie, na skutek zarybień prowadzonych przez Polski Związek Wędkarski, w którego zarządzie znajdują się zbiorniki wodne Szacht. Badania pozwoliły stwierdzić, że ogólnie we wszystkich zbiornikach dominują ryby karpiowate, takie jak: lin Tinca tinca, karaś Carassius carssius, płoć Rutillus rutillus (ryc. 1), krąp Blicca bjoerkna, Ryc. 1. Płoć Rutilus rutilus (fot. W. Andrzejewski) leszcz Abramis brama, słonecznica Leucaspius delineatus, ukleja Alburnus alburnus, wzdręga Scardinius erythrophthalmus. W większości stawów opisywanego obszaru występują także: ciernik Gasterosteus aculeatus, okoń Perca fluviatilis, szczupak Esox lucius, jazgarz Gymnocephalus cernuus, zaś w kilku stawach, w wyniku zarybienia, pojawił się węgorz Anguilla anguilla. W zależności od właściwości fizyko- -chemicznych wody, struktury dna i charakteru hydromakrofitów w konkretnym zbiorniku, udział ilościowy poszczególnych taksonów ryb może być różny. W niewielkich stawach, o toni przerośniętej przez roślinność podwodną, dominują lin, karaś oraz szczupak, zaś pozostałe gatunki występują tylko domieszkowo. W większych zbiornikach (Staw Nowakowskiego, Rozlany), mających otwartą toń wodną, dominują: leszcz, płoć, wzdręga, krąp, okoń. W najmniejszych stawach, w których ze względu na niewielką objętość wody i silne jej zanieczyszczenie pojawiają się okresowe deficyty tlenu, bytują tylko monokultury karasia lub lina albo oba te taksony, najodporniejsze na deficyt tlenu. Najcenniejszym gatunkiem ichtiofauny jest różanka Rhodeus sericeus amarus. Jest to gatunek objęty częściową ochroną prawną w Polsce. Takson ten, kiedyś uważany za powszechny, obecnie jest rzadko spotykany, zapewne z powodu zamulania dna i zaniku małży z rodziny skójkowatych Unionidae, które są niezbędne do rozrodu różanki. Gatunek ten występuje jedynie w największym akwenie – Stawie Nowakowskiego, w którym ze względu na jego dużą powierzchnię i głębokość, proces eutrofizacji i zamulania siedlisk dennych postępuje najwolniej (Kluza-Wieloch i in. 2006).
Płazy i gady. Ze względu na liczbę i różnorodność zbiorników wodnych i obszarów podmokłych szuwarów oraz pocięcie terenu ciekami i rowami, teren ten stanowi dogodne siedlisko dla licznych gatunków płazów. Spośród 12 taksonów płazów występujących w granicach Poznania na badanym terenie stwierdzono 10. Są to: traszka zwyczajna Lissotriton vulgaris, jedyny płaz ogoniasty żyjący w małych zbiornikach, kumak nizinny Bombina bombina charakteryzujący się głośnym kumkaniem, grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus wymagająca miękkiego podłoża, aby móc się w nim zagrzebać, ropuchy: szara Bufo bufo i zielona Bufotes viridis, żaby: brunatnie ubarwione, rechoczące – trawna Rana temporaria i moczarowa R. arvalis, oraz zielone – śmieszka Pelophylax ridibundus, jeziorkowa P. lessonae i mieszaniec dwóch wcześniej wymienionych – wodna P. esculentus. Żaby brunatne – trawna i moczarowa – są na użytkach pospolitymi gatunkami zasiedlającymi te same obszary wilgotne. W większości przypadków wspólnie, na tych samych siedliskach, występują również żaby zielone – śmieszka, jeziorkowa i wodna. Populacje tych gatunków są liczne i zasiedlają strefy brzegowe wszystkich zbiorników wodnych. W dużych stawach najliczniej występuje żaba śmieszka, w niewielkich zbiornikach zaś jeziorkowa.
1)Ampleksus u ropuchy szarej(fot. M. Sosnowski), 2)Zaskroniec zwyczajny(fot. xulescu_g na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic), 3)Żaba jeziorkowa (fot. M. Sosnowski).
Spośród wymienionych gatunków, kumak, grzebiuszka, ropucha zielona i żaba moczarowa objęte są ochroną ścisłą, zaś pozostałe gatunki – ochroną częściową. Ponadto większość z nich dodatkowo jest chroniona przez Dyrektywę Siedliskową Unii Europejskiej i Konwencję Berneńską (Kluza-Wieloch i in. 2006). Z 8 krajowych gatunków gadów na omawianym terenie zaobserwowano jedynie 2: jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis oraz zaskrońca zwyczajnego Natrix natrix (ryc. 2). Oba te taksony podlegają na terenie Polski ochronie częściowej. Chronione są też przez Dyrektywę Siedliskową Unii Europejskiej i Konwencję Berneńską (Kluza-Wieloch i in. 2006).Ptaki. Fauna ptaków bytujących na tym obszarze stanowiła przedmiot badań Ptaszyka (1995), a także została zinwentaryzowana dla potrzeb planów ochrony istniejących tu w latach 90. ubiegłego stulecia użytków ekologicznych „Kopanina I” i „Kopanina II” (Kluza-Wieloch i in. 2006). W awifaunie badanego obszaru wydzielić można dwie ekologiczne grupy gatunków: gatunki synantropijne, typowe dla obszarów podmiejskich, reprezentowane przez 20 taksonów oraz gatunki związane z ekosystemami wodnymi i szuwarowymi – 24 taksony. Łącznie na omawianym obszarze stwierdzono zatem do tej pory gniazdowanie 44 gatunków ptaków. Spośród pierwszej z wymienionych grup odnotowano gniazdowanie następujących taksonów: strzyżyk Troglodytes troglodytes, rudzik Erithacus rubecula, słowik rdzawy Luscinia megarhynchos, drozd śpiewak Turdus philomelos, kapturka Sylvia atricapilla, cierniówka Curruca communis, piegża C. curruca, kwiczoł T. pilaris, kos T. merula, szpak Sturnus vulgaris, grzywacz Columba palumbus, sierpówka Streptopelia decaocto, bogatka Parus major, modraszka Cyanistes caeruleus, trznadel Emberiza citrinella, zięba Fringilla coelebs, sroka Pica pica, wrona Corvus corone, sójka Garullus glandarius, mazurek Passer montanus.
1)Bączek (fot. Łukasz Stemler), 2)Łyski (fot. Łukasz Stemler), 3)Mewa (fot. Łukasz Stemler).
Są to gatunki pospolite na terenie miasta, często spotykane na obszarach podmiejskich i parkach. W skład grupy gatunków związanych z obszarami podmokłymi zaliczyć można: perkozy – dwuczubego Podiceps cristatus i rdzawoszyjego P. grisegena, perkozka Tachybaptus ruficollis, bąka Botaurus stellaris, bączka Ixobrychus minutus, krzyżówkę Anas platyrhynchos, głowienkę Aythya ferina, czernicę A. fuligula, łabędzia niemego Cygnus olor, łyskę Fulica atra, kokoszkę Gallinula chloropus, mewy: śmieszkę Chroicocephalus ridibundus i siwą Larus canus, rybitwy: rzeczną Sterna hirundo i czarną Chlidonias niger, podróżniczka Luscinia svecica, czarnogłówkę Poecile montanus, łozówkę Acrocephalus palustris, trzciniaka A. arundinaceus, trzcinniczka A. scirpaceus, rokitniczkę A. schoenobaenus, remiza Remiz pendulinus, potrzosa Schoeniclus schoeniclus, zimorodka Alcedo attyhis (Kluza-Wieloch i in. 2006). Natomiast na terenach otwartych bytuje gąsiorek Lanius collurio. Spotkać na tym obszarze można też szybujące ptaki drapieżne, zalatujące w poszukiwaniu pokarmu, a wśród nich błotniaka stawowego Circus aeruginosus, myszołowa Buteo buteo, krogulca Accipiter nisus oraz pustułkę Falco tinnunculus (Ptaszyk i in. 2002, Ptaszyk 2003). Ze względu na zróżnicowanie biotopów wodnych i szuwarowych, cały obszar obu użytków jest bardzo wartościowym siedliskiem dla ptaków wodno-błotnych, które poza omawianym terenem nie znajdują równie wartościowych siedlisk w granicach Poznania.
1)Łabędź (fot. Łukasz Stemler), 2)Trzciniak (fot. Łukasz Stemler) 3)Remiz (fot. Łukasz Stemler)
Najbardziej wartościowym ornitologicznie obiektem omawianego obszaru jest bez wątpienia kolonia lęgowa mewy śmieszki, położona w południowej części opisywanego terenu, na obszarze Stawu Glabisia. W kolonii tej co roku odbywa lęgi około 100 par śmieszki, a pod osłoną kolonii gniazdują liczne inne gatunki wodne, np. perkozy, kokoszka, krzyżówka czy łyska. Większość wymienionych tu gatunków ptaków, poza taksonami najbardziej pospolitymi oraz łownymi kaczkami, znajduje się w Polsce pod ścisłą ochroną, a ponadto chronią je Konwencja Berneńska i Konwencja Bostońska. Najcenniejsze gatunki (bąk, bączek, błotniak stawowy, rybitwy rzeczna i czarna, podróżniczek, gąsiorek, zimorodek) swą opieką objęła Dyrektywa Ptasia (Kluza-Wieloch i in. 2006).Ssaki. Na terenie użytków ekologicznych „Kopanina I” i „Kopanina II” zanotowano stałe populacje 21 gatunków ssaków. Obszar ten jest także wartościowym żerowiskiem dla kilku taksonów nietoperzy (rząd Chiroptera) zasiedlających położone w pobliżu fortyfikacje pruskiej Twierdzy Poznań, aczkolwiek w granicach Szacht brak znaczących miejsc rozrodu lub zimowania tych ssaków. Na obszarze badań odnotowano występowanie gatunków należących do trzech rzędów. Rząd: owadożerne Eulipotyphla reprezentowany jest przez jeża europejskiego Erinaceus europaeus, kreta Talpa europaea, ryjówkę aksamitną Sorex araneus i zębiełka karliczka Crocidura suaveolens. Spośród rzędu gryzoni Rodentia, na badanym obszarze występują: wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris, bóbr europejski Castor fiber, karczownik ziemnowodny Arvicola amphibius, nornik zwyczajny Microtus arvalis, piżmak amerykański Ondatra zibethicus, myszarki (myszy): polna Apodemus agrarius, i leśna A. flavicolis, mysz domowa Mus musculus oraz szczur wędrowny Rattus norvegicus.
1)Mysz polna (fot. Łukasz Stemler), 2)Wiewiórka (fot. Łukasz Stemler) 3)Dzik (fot. Łukasz Stemler)
Podczas ostatnich badań obserwowano także nutrię amerykańską Myocastor coypus, choć brak danych, aby ten gatunek utrzymywał na omawianym terenie stabilną i trwałą populację. Rząd zajęczaki Lagomorpha reprezentuje zając szarak Lepus europaeus. Z rzędu parzystokopytnych Arthiodactyla występuje dzik Sus scrofa oraz sarna Capreolus capreolus. Natomiast rząd drapieżnych Carnivora reprezentują: jenot Nyctereutes procyonoides, lis Vulpes vulpes, łasica Mustela nivalis i kuna domowa Martes foina. Spośród stwierdzonych gatunków ssaków, ochronie ścisłej podlegają jedynie wszystkie żerujące na użytkach nietoperze, natomiast zębiełek, jeż, ryjówka, wiewiórka, bóbr, karczownik, myszarka leśna oraz łasica podlegają ochronie częściowej, a większość owadożernych chroni dodatkowo Konwencja Berneńska (Kluza-Wieloch i in. 2006).Użytki ekologiczne „Kopanina I” i „Kopanina II” zostały utworzone przede wszystkim w celu ochrony siedlisk ginących gatunków ptaków. Na obszarze tym gniazduje ponad 40 różnych taksonów, zwłaszcza związanych ze środowiskiem bagienno-wodnym. Na wyróżnienie zasługuje obecność gatunków uznanych za rzadkie i zagrożone: bąka, bączka, błotniaka stawowego, rybitwy rzecznej i czarnej, podróżniczka, gąsiorka i zimorodka. W obrębie użytku „Kopanina II” znajduje się licząca ponad 100 par kolonia śmieszek, a także gniazdują tam licznie kaczki, perkozki, perkozy dwuczube i kokoszki. Interesująca jest ponadto awifauna obszarów leśnych. Z obiektów tych korzysta również wiele ptaków przelotnych, niegniazdujących na tym terenie, w okresie jesieni i wiosny zatrzymują się tu na przelotach łabędzie nieme, kilka gatunków kaczek oraz ptaki siewkowate. Siedliska obu użytków są doskonałym miejscem do egzystencji dla 10 gatunków płazów i 14 gatunków ryb. Dość licznie reprezentowane są ssaki (21 taksonów). Teren ten obfituje również w liczne gatunki owadów, pajęczaków i mięczaków.